BARIŞ MANÇO

Co Admin

BARIŞ MANÇO

Barış Manço 1 Ocak 1943'de İsmail Hakkı Bey ile Rikkat Uyanık Hanım'ın ikinci oğulları olarak dünyaya geldi. 1959 yılının Nisan başında Galatasaray Lisesi konferans salonunda ilk resmi konserini verdi. Daha önceleri kendi kendine gitar çalmayı öğrenen Barış Manço'ya Klasik Türk Müziği öğretmeni olan annesi Rikkat Uyanık Hanım piyano dersleri verdi.

1962 yılında Grafson şirketinden arka arkaya ilk üç 45'liğini çıkardı. Bu üç 45'liğin arasında dönemin meşhur twist şarkı sözlerilarının dışında "Çıt Çıt Çedene" isimli bir türkü ve "Dream Girl" isminde kendisine ait bir şarkı sözleri yer alıyordu.

1963 yılında Güzel Sanatlar Akademisi'nde okumak icin Liege şehrine gitti. 1964 yılında ünlü fransiz komedyen Henri Salvador'un şirketinden 4 parçadan oluşan bir EP çıkardı. Bu dönemde Paris'in meşhur Olympia müzikholünde arkasında Franck Pourcel orkestrası ve Swingle Singers le beraber sahneye çıkan ilk Türk oldu.

1966'dan 1969'a kadar Les Mistigris ve Kaygısızlar isimli gruplarla daha çok psikodelik tınılara serpiştirdiği doğu müziğiyle kendine özgü bir sound yarattı. 1969 yılında 4 ayrı ülkeden gelen müzisyenlerle "Dağlar Dağlar" isimli parçasını kaydetti. 1970 yılının sonlarına doğru Moğollar'la kısa bir süreliğine birleştikten sonra 1971 yılının sonlarına doğru ölümüne dek kendisine eşlik edecek olan Kurtalan Ekspres grubunu kurdu.

Daha önce Sayan firması tarafından izinsiz olarak çıkarılan "Dünden Bugüne" isimli LP'yi saymazsak 1975 yılında ilk gerçek LP'sini hazırladı. Albümde Türkiye'nin ilk rock operalarından "Baykoca Destanı" Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılını konu alan "2023" gibi parçalar yer aldı. 1976 yılında CBS isimli firma ile anlaşma sağladı. Büyük bir bölümü George Hayes Orkestrası'yla kaydedilen "Baris Mancho" (aynı yıl Türkiye'de "Nick The Chopper" olarak piyasa çıktı) isimli albüm 1976 yılında ilk önce Belçika ve Hollanda'da daha sonra Fransa Fas Fildişi Sahilleri gibi ülkelerde piyasaya çıktı. 1979 yılında yaşadığı hastalıklar ve sorunlar sonrasında "Yeni Bir Gün" isimli albümü çıkaran Barış Manço "Sarı Çizmeli Mehmet Ağa" "Gesi Bağları" "Aynalı Kemer" gibi parçalarıyla sükse yaptı. Bu albümle başlayan başarı süreci 1981 yılında "Sözüm Meclisten Dışarı" 1983 yılında "Estağfurullah Ne Haddimize" albümüleriyle sürüp gitti.

1988 yılında "Çocuk ve aileye yönelik eğitici ve eğlendirici bir dünya belgeseli" olmayı hedefleyen "Barış Manço ile 7'den 77'ye" isimli programı TRT için hazırlamaya başladı. 1991 yılında devlet sanatçısı olan Barış Manço aynı yıl bir konser için gittiği Japonya'da 16 şehri kapsayan bir turne yaptı ve 2 tane albüm çıkardı. 31 Aralık 1999'da hayata gözlerini yumdu.

Konya ovasında yaşayan Mançozade adlı büyük bir aile Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u alması ile birlikte Rumeliye göç etmiş ve Selanik'e yerleşmiştir.
Birinci Dünya Savaşına kadar Selanik'de yaşayan Mançozade ailesi savaşın hayat koşullarını güçleştirmesi nedeniyle tekrar İstanbul'a göç etmiştir. Mançozade'lerden Mehmet Abdi bey İstanbul'da bir konağa yerleşmiş ve arkadaşının kızkardeşi olan Nimet hanımla evlenmiştir. Yıllar sonra Nimet hanım Barış Manço'nun "Gülpembe" şarkı sözlerisının ilham kaynağı olacaktır. Cumhuriyet devrimlerini yaşayan aile soyadı kanunu ile birlikte Mançozade olan aile adlarını değiştirerek Manço soyadını alırlar. Abdi bey ile Nimet hanımın oğlu Hakkı bey Rikkat Uyanık ile evlenir. Hakkı bey ile Rikkat hanımın ikinci çocuğu 2 Ocak 1943 yılında doğan Mehmet Barış Manço dur.

Barış Manço Oktay Manço Savaş Manço ve İnci Manço ile birlikte 4 kardeştiler.2.Dünya savaşının sonlarında doğan Barış Manço ailesinin savaşın bitmesine duyduğu özlem nedeniyle "Barış " ismini seçtiklerini söylemektedir. Döneminin Türk Sanat Müziği sanatçısı olan Rikkat hanımla Hakkı bey Barış 3 yaşındayken ayrılırlar. Babasının yanında büyüyen Barış Manço'nun çocukluğu Kadıköy'de geçmiştir. İlkokulu Gazi Mustafa Kemal ilkokulunda tamamlamış daha sonra Galatasaray Lisesine devam etmiştir. 10. sınıfdayken babasını kaybeden Barış Manço Galatasaray Lisesinden ayrılarak Şişli Terakki Lisesine gitmiş ve oradan mezun olmuştur. Aileden gelen yetenekle 2 yaşından itibaren şarkı sözleri söylemeye ve Ortaokul 2. sınıf öğrencisiyken de amatör olarak müzikle uğraşmaya başlamıştır.

Liseyi bitirince 20 Eylül 1963 yılında önce Paris'e oradanda Belçikaya ağabeyi Savaş Manço'nun yanına gider. Belçika Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisinde resim grafik ve iç mimari okur. Lisede çok başarılı olmayan hatta müzik ve coğrafyadan ikmale kalan Barış Manço bu okuldan çok iyi derece ile okul birincisi olarak mezun olmuştur. Galatasaray Lisesinde başlayan müzik hayatı Belçikada da devam etti. 1969 yıllarında yurda döndüğünde Dağlar Dağlar şarkı sözlerisını yaptı. Bu şarkı sözleri onun hayatında bir dönüm noktası oldu. Aynı yıllarda görüntüsü değişmekte müziği ve kıyafetleri ile bir ekol oluşturmaktadır.

Barış Manço insan ilişkileri konusunda çok iyidir. Bağlantı kuramayacağı hiçbir canlı yok denebilir. Zaten daha sonraki yıllarda da yaptığı bir röportajında " Kendimi toplumla diyalog kuran bir iletişim aracı olarak görüyorum" diyecektir. 1971 yılında askerlik yılları başlayacaktır. Askerdeki ilk ayları hem ani olarak askere alınması hem de diplomasına rağmen üniversite mezun olmasının tartışılması ve de saçlarının kesilmesi gerektiği nedeniyle çok keyifli başlamadı. Askerliğini Polatlıda Topçu asteğmen olarak yaptı. Askerliğin son ayları ise güzel dostluklar ve askeriye de bir dizi konserlerle üretken bir hale dönüştü. Askerlikten sonra yine bir dönem Belçika günleri araya girmektedir. Barış Manço sıra dışı kıyafetleri takıları enterasan el hareketleri ve şarkı sözlerilarına çektiği klipler ile bizleri şaşırtmayı sürdürmeye devam eder. Sanatçının görevinin biraz da şaşırtıcı şeyler yapmak olduğuna inanmıştı. Yıllar geçtikçe bu davranış ve biçimlerin onun özgün kişiliği olduğunu daha iyi anlayacaktık.

18 temmuz 1978 yılında Kadıköy evlendirme dairesinde Lale Manço ile evlendi. Bu konuda da topluma örnek olmayı başaran Barış Manço evliliğinde de İstanbul geleneğini sürdürdü. Bu evliliği Lale Manço da 1998 yılında yaptığı bir röportajda " Barış içinde 23 yıl" diye tanımlıyor. Evdeki birliktelikleri iş hayatında da devam eder Lale Manço televizyon programlarına yönetmen ve yapımcı olarak imzasını atar. Bu beraberliğe oğulları 19 Mayıs 1981 yılında Doğukan Hazar 24 Temmuz 1984 yılında Batıkan Zorbey katılır. Dünya çocuklarının Barış abisi kendi çocuklarıyla da iyi arkadaş olduğunu söylemektedir. Yoğun iş programı çocuklarını ihmal etmesine asla neden olmamıştır. Çocukları için en büyük öğüdü yaptıkları işin en iyisini severek yapmaları gerektiğidir. Çocukları için tek kaygısının adam gibi adam olsunlar diye dile getiriyor ve hangi meslek olursa tornacı bile olabilirler ama kendi deyimiyle onlar için "Doğukan usta öyle bir vida sıkar ki başka türlü sıkar" denmesini arzu ettiğini söylemektedir. Doğu ile batının sentezini yapmıştı. Ona göre doğunun herşeyi kötü batının herşeyi iyi doğru bir kavram değildir. Oğullarına da Doğukan ve Batıkan isimlerini koyması doğu ve batının barış içinde olması dileğinden kaynaklanmaktadır.

Barış Manço'ya göre Türkiyenin de bulunduğu konumun kesin bir sınırlaması yoktur. Türkiye doğudan bakıldığı zaman batıda batıdan bakıldığı zaman da doğudadır. Bu konudaki duygularını ise Japonya konserinde 20.000 Japon'un Türk bayrağı çıkartıp sallamasından televizyon başındaki 60 milyon insanın gözyaşları içinde izlemesi gibi heyecanlandığını ve gurur duyması ile ifade ediyor. Barış Manço yabancı ülkelerdeki çalışmaları için yaptığı değerlendirmede "Japonlar beni sahiplendiler milyonlarca Japon konserlerime geliyor CD'lerimi alıyor Japonlar bende doğru birşeyler buluyor. Şarkılarımı didik didik inceliyorlar onlardan konferanslar hazırlayıp televizyon programları yapıyorlar. Türkiyede bunun onda biri yapılmadı. Belçikada ise onların ülkelerini tanıttığım için Liege Prensliği onur ödülü verdiler. Törene limuzin ve dört eskort ile gittik. Belçikanın en büyük gazetesi birinci sayfada yarım sayfa ayırdılar. Türkiyede 40 yıllık sanat hayatımda baş sayfaya çıkamadım" gibi serzenişte bulundu. Ne yazık ki yıllar sonra baş sayfada bulunma nedenin "ölüm" olması çok hüzünlü idi. Önemli olmaktan çok değerli olmayı tercih ettiğini söyleyen Barış Manço duygusallığını seçtiği bir yaşam biçimi olduğunu vurgularken kendi deyimiyle kuzey kutbunu da asla kaybetmediğini de sözlerine ekliyor. Rus romantikleriklerinden Korsakof Musolski ve Çaykoski den etkilenerek evinin dekorasyonunda da romantik çağı 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyılın başını yansıtan tarzı tercih etmişti. Türkiyedeki en uzun ve başarılı televizyon programlarını yaptı. 200' ün üstünde şarkı sözlerisı ona 12 altın platin albüm/kaset ödülü kazandırdı. Şarkılarının bir bölümü Yunanca Bulgarca Arapça Farsça Japonca İbranice Fransızca İngilizce ve Flemenkçeye çevrildi. Her ülkede şarkı sözleriları çok sevildi. Kongo'daki 12-13 bin kişinin katıldığı konserde "Domates Biber Patlıcan" ı söylerken Kongoluların koro halinde şarkı sözleriya eşlik etmeleri şarkı sözlerinın evrenselliği hakkında bilgi vermektedir. Bu konuya başka bir örnekte Mısır da yaşanmıştı. Barış Manço Mısır Televizyonunda canlı yayında Dağlar Dağlar'ı Arapça söylemişti bu programın sonunda Mısırlılar sokağa döküldüğü gibi program da defalarca tekrarlanmıştı. En büyük arzusunun ansiklopediler de yer almak olduğunu söyleyen ve Barış Manço müzesi kurmak isteyen Manço " 20. yüzyılda yaşamış o yüzyıla damgasını vurmaya çalışan bir Türküm 20. yüzyılın Türk Müziğini yapıyorum" demektedir. Müzik ve televizyon hayatında sayısız ödüller alan Barış Manço 1991 yılında devlet sanatçısı ünvanı yine aynı yıl Hacettepe Üniversitesi onursal doktora ünvanı Uluslararası Teknoloji Ödülü Japonya; Uluslararası Kültür ve Barış ödülü Belçika Krallığı; Leopold II şövalyesi nişanı Fransız Kültür Bakanlığı Edebiyat ve Sanat Şövalyesi nişanı Türkmenistan Cumhurbaşkanlığı; Türkmen Vatandaşlığı ödülleri kazanmıştır.

» Barış AKARSU