çanak anten ayarı nasıl yapıLır?

ANTENLERİN YER SEÇİMİ





Montaj yapılacak yerin keşfi sırasında 3 şeye özellikle dikkat edilmelidir.
Anten direğinin sağlam bir şekilde tespit edilebileceği bir zemin
bulunması. (Beton platform, çatı terası, asansör makine dairesi üstü
türü zeminler bu iş için özellikle uygun olmaktadır.) Sabit antenler
için zeminin düşey veya yatay, hatta eğimli olması sorun değildir.
Çelik dübel ankorajının uygun şekilde yapılabileceği tercihan beton
zemin aranmalıdır. Böyle bir zemin bulunamaması halinde çelik
konstrüksiyon veya betonarme olarak bu zemin hazırlanır. Kiremit
çatılarda çatı mahyası anten montaj ayağı ve matkap girecek kadar
kiremitler söküldükten, tahtalar kesilip açıldıktan sonra, ayak çatı
tavan betonuna çelik dübeller ile monte edilir. Antenin ve direğinin
büyüklüğüne göre 8-16mm arası çaplı dübeller kullanılır. Esnemesi
olmayan ahşap konstrüksiyon üzerine veya balkon demirlerine de montaj
yapılabilir.



Montaj noktasının sözkonusu uydu azimut ve elevasyonunda gökyüzünü
engelsiz görebilir durumda olması. ( Hareketli antenler için bu tüm
sabit uyduların bulunduğu Clarke kuşağını görebilmesi demektir.) Ayrıca
montaj noktasının yerel mikrodalga linklerinin veya kuvvetli manyetik
alanların güzergahı üzerinde de bulunmamasına dikkat edilmelidir.

Montaj noktasının servis ve ayar işlemleri sırasında, ya da daha sonra
başka bir uyduya ayar değişikliği yapmak istendiğinde çanağın
döndürülebilmesini veya LNB'ye elle erişilebilirliği engeller bir
konumda olmaması. Çanağın mekanik olarak hasar görebileceği şiddetli
rüzgarlar, atılan, uçuşan objeler, konaklayan iri kuşların güzergahında
bulunmaması. Şiddetli is, kurum, çamur, böcek istilası, veya kimyasal
kirlenmelere maruz kalınacak yerlerin seçilmemesi gerekir. Antenin
görüş alanı önüne daha sonra geçebilecek konstrüksiyon, inşaat, veya
büyüyen ağaçlar antenin çalışmasını engeller. Yıldırım çekebilen açık
alanlarda özel tertibat gerekir. Ayrıca çanak anten güneş ışınlarını da
LNB üzerine odakladığından güneşin öğlen saatlerinde tam da uydunun
bulundugu pozisyondan geçtiği durumlarda oluşacak yüksek hararet LNB yi
tahrip edebilir.

Seçilen konuma anten direğinin sağlam bir şekilde tespit edilmesi anten
montajının en önemli kısmıdır. Hareketli (polar) antenler için direğin
yere 90 derece dik tespit edilmiş olması gerekir. Bu durum anten montaj
ve ayarına geçilmeden önce ölçülerek kontrol edilmelidir. Vidaların
daha sonra rüzgar vibrasyonuyla kendiliğinden gevşemesini engellemek
için daima yaylı pullar kullanılmalıdır. Eğer anten demir aksamının
kaplamasına korozyon bakımından yeterince güvenmiyorsanız soraki bir
servis sırasında korozyon yüzünden açılamaz duruma gelmesini engellemek
için de vida ve elevasyon çubuğu dişlerinin ince bir gres tabakasıyla
kaplanması tavsiye edilir. Direğin tespit edildiği zeminin bir alt kat
ile su yalıtımını bozmamak için hem ankrajın yapılması sırasında hem de
direk montajından sonra özel yalıtım önlemleri almak gerekir.

Seçilen anten kullanıldığı yerin özelliklerine uygun olmalıdır.
Polyester (fiberglass) antenler mekanik (rüzgar yükü vs.) zorlamalara
daha dayanıklıdır. Ancak zamanla çatlama ve nem alarak deforme olabilme
olasılığı yüksektir. Metal antenler ise sıvama veya pres aluminyum veya
saç, offset veya parabol oluşuna göre çeşitlidir. Yekpare, kaynaklı
veya 8-24 parçalı montajlı olabilir. Perfore (delikli) veya solid
olabilir. Saç antenlerin kaplaması zayıfsa kısa sürede korozyon
(paslanma) riski fazladır. Çok rüzgarlı yöreler için tercih
edilebilecek olan perfore saç antenlerde bu risk daha yüksektir.
Alüminyum antenler ise, ince ve yumuşak malzemeden sıvanmışsa kısa
sürede (rüzgar v.s.) deforme olabilir. 1.2m den küçük çaplı antenler
için genellikle offset form tercih edilir. Parçalı antenlerin ise
üretimi ve montajı daha pahalı ve zahmetli olduğundan genellikle tercih
edilmemektedir.

Ayni çap ve özellikteki antenlerin marka ve modele göre farklı verimliliklerde oldukları unutulmamalıdır.

Anten direği seçilen antenin ayrılmaz bir parçası olmakla beraber monte
edileceği zeminin düşey veya yatay oluşuna göre uygun özellikte
seçilerek temin edilir , veya bazı durumlarda kaynakla özel tarzda
modifiye edilerek yapılır.

Çanak kurulacak yer ve direğin özellikleri teknik uygunlukların
ötesinde görünüm özellikleri bakımından da ilgililerin onayına ve
bulunduğu yerin inşaat standartlarına tabidir. Direk bütün bu esaslar
gözönünde bulundurularak ve ileride sökülmesi gerektiğindeki koşullar
da gözönüne alınarak monte edilmelidir.

Direğin dikliği, sağlamlığı ve izolasyon durumu kontrol edildikten sonra çanak montajına geçilir.

Çanak tüm parçaları doğru olarak takıldıktan sonra direğin tepesine
oturtulur. Bu safhada tüm tespit vidaları sıkılmalı ve LNB odak
uzaklığı kontrol edilmelidir. Çanağın parabol geometrisi hiçbir şekilde
deforme edilmemiş olmalıdır. Taşınma veya direğin bulunduğu yere
çıkartılması sırasında geometrisini bozacak herhangi bir darbe veya
stres almış olması çanağın verimini çok fazla düşürür. Bu bakımdan
ayardan önce antenin yüzey düzgünlüğü ve kenardan kenara bakılarak aynı
düzlemde olduğu iyice kontrol edilir. Tam bir düzlem üzerine
yatırıldığında bütün kenarları değmeyen bir çanaktan iyi verim alınması
mümkün değildir.

Çanağın düzleminde olduğu aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi çanağın
kenarından kenarına birbirine dik iki ip (veya tel) gerilerek kontrol
edilebilir. Birbirine dik ipler arasında boşluk varsa bu boşluk sıfıra
indirilecek şekilde çanak esnetilerek tüm çevresi bir düzlem üzerine
getirilmeye çalışılır.






Ayara geçilmeden önce azimut ve elevasyon ayarlarına yarayanlar dışında
tüm vidalar sıkılır. LNB'nin çanağın tam ortasına baktığı ve kenar
düzlemine tam dik durduğu kontrol edilir.

Antenin istenen uydu pozisyonuna ayarlanması için kullanılabilecek
çeşitli alet ve cihazlar bulunmaktadır. Çanağın mekanik olarak istenen
uyduya bakar konuma ayarlanabilmesinde pusula ve eğimmetre kullanılır.
Bunun için öncelikle bulunulan yöreye göre o uydunun yerel ve kalkış
açılarının bilinmesi gerekir.

Türkiyenin çeşitli yörelerinden en çok kullanılan 20 uydu konumuna ait
gerekli azimut (yerel açi ve elevasyon (kalkış açısi) bilgileri ile
polarizasyon açıları AZ, EL, POL tablomuzda verilmiştir.

Bu bilgilere göre pusulayla azimut (yerel açi eğimmetre ile de
elevasyon (kalkış açısi ayarlanır. (Bkz. Şekil 1) Her ikisinin birlikte
oldukça kolay ve hassas bir şekilde ayarlanabilmesi amacıyla yapılmış
özel enstrumanlar da mevcuttur.

Çanağın mekanik olarak uyduya yönlendirilmesinden sonra LNB takılarak
gelen sinyal ölçülür. Bu iş için de $25 -den $15.000 e kadar çeşitli
değerlerde enstrumanlar kullanılabilir. En ucuz ve basit olanı gelen
sinyali "kanarya" tabir edilen çeşitli tonda ses işaretine veya ibreli
bir "sinyalmetre" gösterge değerine dönüştüren enstrumanlardır. Bu
enstrumanlarla azimut, elevasyon ve polarite ayarları en yüksek işaret
değerini gösterecek şekilde ayarlanabilir. Daha sofistike cihazlar ise
alınacak tv, radyo, data işaretinin özelliğine göre tam olarak
ölçülmesini güç, gürültü enterferans durumlarının belirlenmesini sağlar.

Her durumda azimut, elevasyon ve polarite (LNB kendi etrafında
döndürülerek) ayarları alınan sinyali en yüksek değere ayarlayacak
şekilde yapılır. Son olarak odak uzaklığı (fokus, LNB ile çanak
arasındaki mesafe) deneyerek ve mm bazında ölçerek kontrol edilir. LNB
doğru odaklanmış ise çanağa yaklaştırdığınızda da uzaklaştırdığınızda
da sinyal zayıflamalıdır.

LNB'nin tam merkezde ve maksimum sinyal seviyesi sağlayacak odak
uzaklığında olduğu kontrol edildikten sonra ayar işlemi tüm vidalar
sıkılarak bitirilir.





Seçilen LNB ve feed alınacak yayın ve kullanıcı sayısı özelliklerine
göre C veya Ku bandı , R/L, V/H, Single, Switchable, Wideband,
Universal, Dual, Twin, Quad olabilir. Sinyal /Gürültü oranı (S/N)
fiyatına göre en düşük K/dB değerinde olmalıdır.

Kullanım şekline göre basit LNB+Feed ya da LNBF olabileceği gibi OMT,
polarizör, depolarizör, corotor, dipleksör, multifocus (2 veya daha çok
LNB grubu) gibi çeşitli parçaların kullanıldığı bir asamble şekil de
uygulanabilir. Antenin offset veya parabol oluşuna, alınacak yayının
C/Ku bandı oluşuna ya da antenin, sabit veya hareketli oluşuna göre
seçilecek feedhorn ve diğer malzemelerin farklı olacağı unutulmamalıdır.

Tek ya da çok kullanıcının bir veya daha çok çanaktan yayın alma
durumları da kullanılacak malzeme ve montaj konfigürasyonlarını farklı
farklı yapmaktadır. Çok kullanıcılı uygulamalarda alınacak her
polaritenin ayrı ayrı dağıtım kutusuna getirilmesi esastır.

Çanak yerinden kullanıcının (TV'nin ve uydu alıcısının ya da sinyal
dağıtım merkezinin) bulunduğu yere kadar olan kablo güzergahının
olabildiğince kısa seçilmesi gerekir. 30m nin üzerinde mesafeler için
sinyal kaybı dikkate alınarak özel önlemler gerekebilir. Standart
olarak düşük kayıplı RG6 kablo ve F tipi bağlantı elemanları seçilir.
Kablonun ezilme, burulma, kılıfının çatlaması durumlarında sinyal
verimi düşerek sistemde arıza oluşur. Kısa devre ve diğer hatlardan
kaçaklar cihazlarda hasara yolaçabilir.

Ek yerlerinden soğuk havalarda vakum ile nem çekme, sıcak havalarda ise
buharlaşma ile nem tüm kontaklara işleyerek korozyon yapması ve
arızalara yol açmasının engellenmesi için tüm ek yerlerinde özel
izolasyon önlemleri alınmalıdır.

motorlu çanak kurulumu


1. Feed sisteminin (komple LNB grubu) merkezlenmiş ve doğru odak
uzaklığında olduğunu kontrol ediniz. Uydu tarama işlemine başlamadan
önce feed'in veriminin iyi durumda olması önemlidir.

2. Çanağın arkasından baktığınızda kol (aktüatör-motor) bağlantısı
çanağın sağında kalıyorsa kol içeri doğru çekerken çanak sağa (batıya)
doğru dişa doğru iterken ise sola (doğu yönünde) hareket etmelidir.
Anten bu hareketi sırasında gökyüzündeki sabit uyduların bulunduğu
kusağı (Clark Kuşağı) (aşağıdakı şekle bakınız) bir yay çizerek tarar.
Yani hareket sahasının en ortasında en yukarı bakar konumdadır. Bu
konumda iken çanak tam güneye 180 dereceye (kuzey = 0 derece) bakacak
şekilde kuzey güney ayarını (anten mount'unun kendi etrafında dönmesine
izin veren vidaları sıkarak) yapınız. Kolun çekmesiyle antenin
etrafında döndüğü milin yerle yaptıgı açıya SAPMA açısı denir ve bu açı
antenin yerle yaptığı açı (elevasyon - kalkış açısı) na göre 5.5 derece
(Sinop 5.85, Istanbul 5.74, Antakya 5.16) e k s i k t i r. Deklinasyon
(eğim) açısı denilen bu açı gökyüzünde taranan yayın bombeliğini
değiştirir.SAPMA açısı tepede ayar yapılan (ASTRA, Arapsat2A) uydunun
elevasyon açısının 5.5 derece kadar eksiği olacak şekilde
ayarlandığında kolun hareketiyle çanak tüm uydu kuşağını doğruya yakın
şekilde tarayabilmelidir.Bu şekilde yapılan kaba ayardan sonra esas
ayara geçilir. En kolayı tarama kuşağının ortasında ve tepesindeki
(ASTRA gibi) bir uyduda kutup ekseni ve deklinasyon ofset açılarını
önce ayarlayıp, kuzey güney yönünü ise kenar uçlardaki (PAS4, Intelsat
601 gibi) bir uyduda ayarlamaktır. Buradaki basit kural elevasyon
ayarlarının yüksekteki (26.0° Doğu Arabsat 2A veya 19.2° Doğu Astra
gibi), kuzey güney ayarının ise ufka yakın alçaklıktaki (100.5° Dogu
Asiasat2 veya 37.5Bati Orion 1 gibi) bir uyduda yapılmasıdır.





3. Tüm elektrik bağlantılarını kontrol edip cihazı fişe takın.

4. Kuşağın ortasında tepede (ASTRA veya Eut IIf3) zayıf da olsa bir sinyal yakalamaya çalışılmalıdır.

5. Sinyali aldıktan sonra bir yayın frekansına ayarlanarak sinyal
şiddeti en çok olacak şekilde hafifçe doğu veya batıya
kımıldatılmalıdır. Daha sonra alınan sinyali arttıracak şekilde kutup
ekseni açısı yeniden ayarlanır.



6. Feed sisteminizi sinyal şiddetini arttıracak şekilde tekrar
ayarlayınız. Bu feed sisteminizin son ayarıdır. Bu ayara bir daha
dokunmayınız.

7. Kuşağın bir ucundaki (PAS4 veya Orion 1 gibi) bir baska uyduya
geçerek ikinci bir kanal ayarlanmayı deneyiniz. Burada ve 4 deki sinyal
yakalama sırasında tarama(scan) özellikli bir uydu alıcı veya enstruman
oldukça yararlı olur. Aksi halde cıhazı frekans ve polaritesini
bildiğiniz ve o sırada yayını olan bir kanala ayarlamak gerekir. Eğer
hedeflediğiniz uydu yayınını alamazsanız yukarıda 4 de bulduğunuz
uyduya daha yakın bir başka uydu seçerek aynı işlemi yapmalısınız. Eğer
merkezdeki uydunun yakınındakiler dışında bir uydu yakalıyamıyorsanız
kuzey güney ayarınız önemli ölçüde hatalı demektir. (Bkz. Sekil 3)

8. Bulduğunuz ikinci uydudaki bir kanalı frekans, polarite, doğu batı ayarlarıyla olabilen en iyi şekilde ayarlayınız.

9. Alınan sinyalin artması için antenin yukarı mı kalkması aşağı mı
inmesi gerektiğini belirleyiniz. Her ikisi de değilse anteni
bulunduğunuzun aksi (doğu-batı) istikamette en uçtaki bir uyduya
çeviriniz. Tüm uydular tam yerinde görünüyorsa (nadiren olur) madde 12
ye atlayınız. Eğer ayar gerekiyorsa aşağıdaki şekle bakarak anteni
hangi yönde çevirmeniz gerektiğine karar verebilirsiniz.

10. Kuzey güney ekseni ayarını doğru yönde hafifçe değistiriniz.

11. İlk bulduğunuz uyduya geri dönerek kuşagın tam yerine oturtabilmek
üzere yukarıdakı işlemleri tekrarlayınız. En iyi sonucu alabilmek için
bu işlemin ortada en tepedeki uydu dışında en batı ve en doğudaki
uydular için de tekrarlanması gerekir.Mümkünse ortada, batı ve doğu
uçlarındaki üç uyduda aynı polarite formatında çalışır durumda yayını
olan kanallar seçiniz. Skew (polarite kaymasi) ve video ince
ayarlarıyla son defa oynayarak bir uydudan en yüksek sinyal seviyesi
alacak ayarlamayı yapiniz. (Işlem sonuna kadar bu ayarlar sabit
kalmalıdır.) 4 den 9 a kadar olan adımları her üç uyduda da en yüksek
değeri okuyacak şekilde tekrarlayınız. Bu noktada deklinasyon ofset
açısını da hafifçe düzeltmeniz gerekebilir. Her üç uyduda da en yüksek
okuma değerini istikrarlı bir şekilde elde edinceye kadar muhtemelen
birkaç defa gidip gelmeniz gerekecektir.



12. Son olarak en zayıf sinyal alınabilen uydular ve kanallar denenir.
Ayarlar iyileştirilerek eğer tüm kuşak üzerindeki uydulardan en -yüksek
sinyal seviyeleri alınabiliyorsa anten ayarı bitmiştir.

13. Tüm vidalar sıkılırken sinyal seviyelerinin azami değerinde kaldığı gözlenmelidir.

14. Yukarıdaki tüm işlemler sırasında kol (actuator arm) hareketinin
mekanik veya elektriksel sınırsız olarak yapıldığı farzedilmistir.
Anten ayarları bitirildiğinde kol' da Doğu (E) ve Batı (W) heriki
yöndeki sınırlarına uygun mekanik sınırlara varacak şekilde ayarlanarak
sıkılır. Kol ayrıca içindeki durdurucu switch'ler sayesinde elektriksel
olarak bu sınırlara varmadan kendi kendini durdurur. Kolun takılışında
tutucu bileziğin kaydırma yapmayacak şekilde çok iyi sıkılmış olmasına,
çanağa bağlandığı mafsal noktasının boşluk olmayacak ve sıkışma
yapmayacak durumda olmasına, motor kısmının üzerinde işaretlendiği gibi
(içine su girmesi durumunda kolayca dışarı çıkmasını engellemeyecek
tarzda) yukarı doğru durması ve contalarının sıkılı olmasına ve
elektriksel bağlantılarının doğru yapılmış olmasına özellikle dikkat
edilmelidir.



15. Anten ayarı bitirildikten sonra, antenin uydu alıcısı, video cihazi
televizyon, müzik seti gibi diğer cihazlarla olan “klasik” bağlantı
düzeni yukarıdaki şekilde yapılır. DiSEqC 1.2 sistemli polar anten
düzeninde ise bağlantı çok daha basit olup, antenden uydu alıcısına
sadece bir koaksiyel kablo gelir, TV, VCR gibi cihazlara ise sadece bir
standart SCART kablo bağlanır.